Vec duze vrijeme kineski proizvodjac Masterkeyboarda CME, koji je vec odavno stekao veliku reputaciju svojim UF, Z, M i XV modelima, a prije nesto manje od godinu dana i XKey 25 Masterkeyboardom od samo dvije oktave, na ovogodisnjem NAMM Show je prikazao i XKey 37 model od tri oktave. Kod XKey modela se radi o veoma kompleksnim Masterkeyboard kontrolerima, mada se na prvi pogled to ne bi ni pomislilo, a kamo li reklo.




Inace, ima ih u nekoliko boja, pocevsi sa prirodnom bojom aluminijuma, pa preko crne, plave... itd... Na donjoj slici se moze vidjeti odnos dimenzija XKey 25 i 37, pri cemu se treba imati na umu da su dirke sasvim normalne duzine i sirine, kao i na uobicajenim profesionalnim klavijaturama.



XKey klavijature su, kao prvo, neshvatljivo plitke, dosta plice no klavijatura harmonike, sa hodom od maksimalno 3mm, a uz to je klavijatura veoma, veoma brza. No, unatoc tome, klavijature su i te kako dinamicne, zahvaljujuci skoro neogranicenim mogucnostima u definisanju Velocity Envelopea. Veoma malih su dimenzija, narocito kada se radi o visini klavijature, do detalja profesionalno obradjene, u kucistu od brusenog aluminijuma i tasterima koji su spremni za dugu i konstantnu upotrebu. Pored toga, ovdje se radi o klavijatuirama sa Key Aftertouchom, sto je danas toliko rijetko, da trenutno nijedan drugi proizvodjac ne nudi Masterkeyboard sa ovom funkcijom. Ovaj Key Aftertouch (ponegdje oznacen kao Polyphoni Aftertouch), se moze uz pomoc Editora pretvoriti u obicni Channel Aftertouch, jer vrlo mali broj software i hardware instrumenata "razumije" Key Aftertouch. Napajanje klavijatura dobija od USB Interfacea koji je izveden kao Mini USB (uobicajen kod Smart telefona). Ovaj USB je ujedno i USB to Midi Interface, tako da se sve obavlja preko jednog jedinog USB kabla. I pored svojih malih dimenzija, XKey djeluje masivno i stabilno, zahvaljujuci metalnom kucistu. Na lijevoj strani se nalazi 6 tastera, od kojih su dva za Pitch Bend, dva za transponovanje u oktavama nadole i nagore, jedan sluzi umjesto Modulation (#CC01) tocka i jedan je Sustain kontrola (#CC64). Kasnije cemo vidjeti da se svim ovim kontrolama mogu dodijeliti Midi Controlleri po zelji.

Pri pomenu Editora za XKey Masterkeyboarde, se odmah zapitam, zasto svi proizvodjaci Masterkeyboarda nisu tako kreativni kao CME. Naime, XKey je toliko kompleksan i posjeduje toliko mocne i raznovrsne mogucnosti kontrole, da je to neshvatljivo za tako mali instrument. Kao prvo, klavijaturi se moze dodijeliti Dynamic Envelope po zelji, bukvalno se moze nacrtati, sto objasnjava gore pomenutu dinamiku klavijatuire, uprkos malom hodu dirke.



Dalje, svakoj tasti na klavijaturi, ukljucujuci tu i 6 tastera sa lijeve strane, se moze dodijeliti Midi Controller po zelji, pa cak i Continious kontrole. Ovo znaci da se XKey u sekundi moze od klavijature pretvoriti u Midi Controller sa 31 (kod 2 oktave modela) ili 43 (kod 3 oktave modela) midi kontrola.



Na gornjoj slici se moze vidjeti da cak i svaka tasta klavijarure moze svirati na drugacijem Midi kanalu, sto znaci da se klavijatura moze splitovati na citavih 16 zona, od kojih svaka ima svoj Midi kanal. Naravno da je ovo, pogotovu kod 2 oktave modela totalno irelevantno ali mogucnost postoji. Na slici ispod je prikazan jos jedan Menu Editora XKey Masterkeyboarda, koji pokazuje da je moguce svakoj dirki odrediti cak i Gain.



Najkomplikovanije kontrole koje konkurentni Masterkeyboardi, za sada mogu samo da "sanjaju" nudi XKey u posebnom Expert Menu-u, gdje se nalaze pojedine kontrole, za koje je vrlo mali broj ljudi uopste i cuo, ako je iko cuo, do pojave XKey Masterkeyboarda.



Rezime bi bio, da XKey Masterkeyboardi odgovaraju posebno muzicarima koji sviraju muziku koja je po pitanju virtuoznosti veoma zahtjevna, kao i bivsim harmonikasima koji su milom ili silom prilika, promijenili instrument i presli na klavijature. Treba pomenuti da je neophodno izvjesno vrijeme, da se ruka navikne na sasvim drugaciju klavijaturu, od svih koje do danas poznajemo. Pojavom 3 oktave modela je XKey postao veoma ozbiljna alternativa jer je po svemu sto nudi jedinstven Masterkeyboard, koji za sada nema konkurenciju. O ogromnim mogucnostima i jos vecoj fleksibilnosti, ne treba ni trositi rijeci. Cak i 2 oktave modeli se daju upotrijebiti, recimo kao komander za software aranzere ili hardware aranzere u obliku modula (zadavanje akorda), tako da bi kombinacija od jednog XKey 25 i jednog XKey 37 (sto bi ukupno cinilo 5 oktava), veoma interesantan SetUp, koji je tezak jedva 2kg, a pri tom im je visina nesto oko 2cm, medjutim i dalje dirke imaju normalnu velicinu. Cijene su sasvim pristojne, pa XKey 25 kosta trenutno 99 eura, a XKey 37 jos nema odredjenu cijenu u Evropi, jer jos nije ni dosao u prodavnice, mada ne mislim da ce biti mnogo iznad 150 eura. U svakom slucaju Masterkeyboardi vrijedni paznje.